କୁମାରକୋମରେ 2008 ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ଦାୟିତ୍ୱଶୀଳ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଅଧିନରେ ସାମାଜିକ ଦାୟିତ୍ୱ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି । ଏହି ଫଳାଫଳ ସହିତ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନର ବିକାଶକୁ ଆହୁରି ଭଲ ଭାବରେ ପରଖି ଏହି ସ୍ଥାନଗୁଡିକରେ ଆଉ କି କି ସୁକ୍ଷ୍ମ ସୁଯୋଗ ରହିଛି ଜାଣିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରାଯାଇଥିଲା।

a. ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସାଂସ୍କୃତିକ ଗୋଷ୍ଠୀ

ଏହି ଅଂଚଳର ଗୃହିଣୀମାନଙ୍କର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି ଫଳରେ ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ ଗୋଷ୍ଠୀ- ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସାଂସ୍କୃତିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା- ଏହି ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସାଂସ୍କୃତିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ପାରମ୍ପରିକ କଳା (ଥିରୁବତିରା, କୋଲକାଲି, ବଟକାଲି) ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥାଏ । ଦାୟିତ୍ୱଶୀଳ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ଆଉ ଏକ ଲାଭ ହେଉଛି ପିଲାମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପେସାଦାର ସିଙ୍କାରିମେଲମ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ଗଠନ । ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀରେ 8ରୁ 14 ବର୍ଷର ପିଲାମାନେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଯାହାକି କେରଳର ପ୍ରଥମ ସିଙ୍କାରିମେଲମ୍ ଦଳ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଆହୁରି ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ମହିଳା ଓ ଶିଶୁ ଗୋଷ୍ଠୀ କୁମାରକୋମର ସାଂସ୍କୃତିକ ଉତ୍ସବରେ ଭାଗ ନେଉଛନ୍ତି । ହସ୍ତକଳା ଏବଂ ପେଣ୍ଟିଂ ୟୁନିଟଗୁଡିକ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଲାଭ ଉପାର୍ଜନ କରିବା ପାଇଁ ଏବଂ ଏହି ସ୍ଥାନର ସ୍ମାରକୀୟ ହୋଇଥିବା ଜିନିଷର ବିକାଶରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଏଗୁଡିକର ବିପଣନ କରାଯାଉଛି ।

b. ଜୀବନ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଜାଣିବା

କୁମାରକୋମର ଦୁର୍ଗମ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନର ଅନୁଭବ ପାଇବା ପାଇଁ ଦୁଇଟି ପ୍ୟାକେଜ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି । ‘କୁମାରକୋମ’ରେ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜୀବନର ଅନୁଭୂତି’ ଏବଂ ‘ଚାଷୀମାନଙ୍କ ସହିତ ଗୋଟିଏ ଦିନ’ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରୁ ଉପାର୍ଜିତ ଆୟ ଏଥିରେ ଜଡିତ ପରିବାରଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ବାଣ୍ଟି ଦିଆଯାଇଥାଏ । ପ୍ରାଥମିକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଏହିପରି ଆଉ ଦୁଇଟି ପ୍ୟାକେଜ ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି ।

c.ଗୋଷ୍ଠୀ-ଭିତ୍ତିକ ପର୍ଯ୍ୟଟନ

ଏକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଭିତ୍ତିକ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ଅଂଶ ଭାବରେ ବହୁ ନୂତନ ବିଷୟ ନଜରକୁ ଆସିଛି । ଉତ୍ସବ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ହେଉଛି ଏପରି ଏକ ଉତ୍ପାଦ ଯାହାକି ଏହି ଉତ୍ସବ ଓ ତାହାର ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ସଂପୂର୍ଣ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଥାଏ । ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳର ପ୍ରୋଫାଇଲ୍, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳର ଡିରେକ୍ଟୋରି ଏବଂ ରିସୋର୍ସ ମ୍ୟାପିଙ୍ଗ୍ ଏହି ସ୍ଥାନ ବିଷୟରେ ଏକ ଉତ୍ତମ ଚିତ୍ର ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ବ୍ୟାପକ ସୁଯୋଗ ବିଷୟରେ ସୂଚାଇଥାଏ । ହୋଟେଲ ଓ ରିସର୍ଟ ଗ୍ରୁପର ସହଯୋଗ କ୍ରମେ ଏହି ଅଂଚଳର ପାନୀୟ ଜଳ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ବାର ଲକ୍ଷ ପଚାର ହଜାର ଟଙ୍କା ନିବେଶ କରାଯାଇଛି । ସାମାଜିକ ଦାୟିତ୍ୱର ଅଂଶ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱଶୀଳ ପର୍ଯ୍ୟଟନ, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳ, ଲେବର ଡିରେକ୍ଟୋରି, ଗ୍ରାମ ପର୍ଯ୍ୟଟନରେ ସାମାଜିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡିକର ଅଧ୍ୟୟନ ଏବଂ ଏହାର ସମାଧାନ, ଭିତ୍ତିଭୂମି ଅଭାବର ସମୀକ୍ଷା, ଏହି ଅଂଚଳଗୁଡିକରେ ସୁରକ୍ଷାଗୁଡିକ ଏବଂ ଏହାର ସମାଧାନ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା। ମୁଖ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ 463 ଗୃହରୁ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ 283ଟି ଗୃହରୁ ଅଧିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମିଳିଥିଲା।

• ଷ୍ଟ୍ରିଟ୍ ଲାଇଟ୍ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଲା
• ଶିଳ୍ପ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଚାଲୁ ରହିଛି
• ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ମୁକ୍ତ କ୍ଷେତ୍ର ଘୋଷଣା
• ପରିବେଶ ପ୍ରତି ଅନୁକୂଳ ବିକଳ୍ପ ଉତ୍ପାଦଗୁଡିକ
• ହେନ୍ତାଳବଣ ସୁରକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଚାଲୁ ରହିଛି
• ଜୈବିକ କୃଷି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି
• ହୋଟେଲ ଓ ରିସର୍ଟଗୁଡିକରେ ଗ୍ରୀନ୍ ବା ପରିବେଶ ପ୍ରତି ଅନୁକୂଳ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି
• କୁମାରକୋମରେ ଶୂନ୍ୟ ଆବର୍ଜନ- ପ୍ରକଳ୍ପ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଶେଷ ହୋଇଛି  
• ରିସୋର୍ସ ମ୍ୟାପିଙ୍ଗ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି